Dementie: feiten en cijfers
Wat is dementie?
Dementie is een verzamelnaam voor symptomen van achteruitgang. Deze achteruitgang uit zich grofweg in drie grote clusters van symptomen:
- Cognitieve achteruitgang
- Achteruitgang in activiteiten van het dagelijks leven
- Gedragsveranderingen;
Alzheimer Nederland legt de symptomen uit in dit filmpje.
Hoe wordt dementie vastgesteld?
Artsen gebruiken vaak (internationale) criteria om de diagnose van dementie te stellen. In de Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van Dementie van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie [1,2] worden de volgende criteria gehanteerd:
“Cognitieve of gedragsmatige symptomen die:
- I. interfereren met dagelijks functioneren;
- II. duidelijk afgenomen zijn t.o.v. eerder niveau van functioneren;
- III. niet verklaard worden door een delier of depressie;
- IV. gediagnosticeerd zijn o.b.v. anamnese* en heteroanamnese** en een objectieve cognitieve beoordeling;
- V. cognitieve beperking laten zien in tenminste twee van de volgende domeinen:
- vermogen om nieuwe informatie op te slaan en te onthouden;
- redeneren en uitvoeren complexe taken, inschattingsvermogen;
- visuospatiële functies;
- taalfuncties;
- gedrag en persoonlijkheid.”
*Anamnese = wat een patiënt over de voorgeschiedenis van zijn ziekte kan vertellen (Van Dale)
** Heteroanamnese = wat iemand in de (naaste) omgeving van de patiënt kan vertellen over de voorgeschiedenis van de ziekte
Wat is het verschil tussen dementie en de ziekte van Alzheimer?
Er zijn tientallen verschillende ziektes die dementiesymptomen kunnen veroorzaken. De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende oorzaak, en komt voor bij zo’n 70% van de mensen met dementie. Dementie en de ziekte van Alzheimer zijn dus geen synoniemen van elkaar. Kortom, de ziekte van Alzheimer lijdt altijd tot dementie, maar dementie wordt niet altijd veroorzaakt door de ziekte van Alzheimer. Op de pagina Downsyndroom en de ziekte van Alzheimer is meer informatie te vinden over de ziekte van Alzheimer.
Dit zijn de meest voorkomende vormen van dementie:
- Ziekte van Alzheimer
- Vasculaire dementie
- Frontotemporale dementie
- Dementie met Lewy bodies (Lewy lichaampjes)
Hoeveel mensen lijden aan dementie in Nederland?
Op dit moment hebben zo’n 270.000 Nederlanders dementie. Gemiddeld wordt de diagnose bij vijf mensen per uur gesteld. Aangezien de leeftijd de belangrijkste risicofactor is voor dementie, zorgt de vergrijzing van de bevolking ervoor dat het aantal mensen met dementie sterk toeneemt. In 2040 wordt verwacht dat ruim 500.000 mensen aan dementie lijden [3].
Geraadpleegde literatuur
- [1] McKhann e.a. 2011. The diagnosis of dementia due to Alzheimer’s disease: recommendations from the National Institute on Aging-Alzheimer’s Association workgroups on diagnostic guidelines for Alzheimer’s disease. Alzheimer’s & Dementia 7, p. 263–269. Engelstalig.
- [2] Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie, 2014. Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van dementie. Utrecht: NVKG, 2014.
- [3] Alzheimer Nederland. 2018. Cijfers en feiten over dementie (factsheet). Amersfoort: Alzheimer Nederland.